Fluor có ảnh hưởng tới một số chức phận và hệ thống trong cơ thể.
Fluor là vi chất dinh dưỡng tham gia vào quá trình phát triển răng, tạo ngà răng và men răng. Fluor còn giữ vai trò quan trọng trong quá trình tạo xương và có ảnh hưởng đến sự điều hòa chuyển hóa calciphotpho. Trong cơ thể lượng fluor tập trung cao nhất ở xương và răng. Quá trình tích chứa fluor ở răng xảy ra lúc còn bé, trong thời kỳ hình thành và phát triển các răng vĩnh viễn.
Vai trò của fluor
Fluor có ảnh hưởng tới một số chức phận và hệ thống trong cơ thể. Khi thiếu fluor thì sẽ gây bệnh sâu răng nhưng khi thừa fluor sẽ gây rối loạn chuyển hóa photpho - calci dẫn tới xốp xương. Nhiều tài liệu còn cho thấy lượng fluor cao có ảnh hưởng đến chuyển hóa glucid và lipid. Các hợp chất fluor ức chế hoạt động tuyến giáp. Fluor có đặc điểm là giới hạn thích hợp hoạt động sinh học của nó. Như vậy thừa hay thiếu fluor đều có hại cho cơ thể.
Thừa flour
Thường xuất hiện ở những vùng có lượng cao fluor trong đất và nước như ở những vùng có núi lửa đang hoạt động hoặc vùng có mỏ fluor apatit. Thường gây hiện tượng nhiễm độc fluor. Biểu hiện bệnh là các vệt bẩn mầu trắng hay hơi vàng ở men răng, kích thước các vệt này to dần, chuyển dần từ mầu xẫm sang vàng. Trên men răng xuất hiện các rãnh bờ bị ăn mòn làm răng trở lên dễ vỡ. Bênh chỉ gây tổn thương ở các răng vĩnh viễn.
Ngoài ra ở các vùng công nghiệp sử dụng fluor vào kỹ nghệ sản xuất (như kỹ nghệ sản xuất nhôm, magiê, ximăng, phân bón…), các chất thải bỏ của nhà máy super - photpho cũng làm tăng lượng fluor trong không khí, đất và rau quả tại đó. Nhiễm độc fluor mạn ngoài việc gây ra các biến đổi răng còn gây ra những rối loạn chuyển hóa photphat canxi làm cho xương biến dạng, dễ gẫy.
Thiếu fluor
Khi lượng fluor trong nước dưới 0,5mg/l xảy ra các biểu hiện thiếu fluor, đặc biệt là sâu răng. Người ra thấy lượng fluor ở răng sâu thấp hơn nhiều ở răng bình thường, vì thế độ bền vững của chúng đối với tác dụng của acid hữu cơ hòa tan giảm xuống. Mối liên quan đảo ngược trong nước uống và sâu răng đã được xác định rõ. Fluor làm giảm sâu răng ở trẻ em từ 20 - 40% nhưng không loại trừ được sâu răng vì còn có vai trò của các loại đường. Vấn đề vệ sinh răng miệng cũng ảnh hưởng rất quan trọng đến sự phát triển sâu răng. Tuy vậy vai trò dự phòng của fluor là không thể phủ nhận.
Hàm lượng fluor trên 100g thực phẩm ăn được
|
Khoai lang
|
862mcg/100g
|
Cà chum
|
50mcg/100g
|
|
Khoai tây
|
50mcg/100g
|
Cà rốt
|
61mcg/100g
|
|
Bột mỳ
|
53mcg/100g
|
Hành tây
|
12mcg/100g
|
|
Đậu tương
|
1470mcg/100g
|
Chuối tiêu
|
23mcg/100g
|
|
Cá thu
|
150mcg/100g
|
Bưởi
|
25mcg/100g
|
|
Cá trích
|
160mcg/100g
|
Dưa chuột
|
20mcg/100g
|
|
Nấm mỡ
|
31mcg/100g
|
Súp lơ
|
12mcg/100g
|
Dư thừa fluor có hại cho răng trẻ
Kem đánh răng có nồng độ fluor mạnh có lợi để ngăn ngừa sâu răng cho trẻ em, song rất có thể nó lại chính là nguyên nhân khiến trẻ em bị dư thừa fluor, một dạng bệnh thường gặp trong sức khỏe răng.
Fluor là một chất có tác dụng bảo vệ men răng. Nó chính là vũ khí tích cực trong phòng chống sâu răng. Tuy nhiên nếu dư thừa fluor sẽ gây độc cho răng, làm cho sức khỏe của răng bị sa sút. Với trẻ em, dưa thừa fluor sẽ khiến trẻ mắc một dạng bệnh gây biến đổi màu sắc men răng.
Bệnh có tên khoa học là Fluorosis, một tình trạng răng trẻ bị hư do tiếp nhận một lượng lớn flluor trong quá trình phát triển. Giống như xương, răng của trẻ cũng phát triển theo từng độ tuổi. Giai đoạn từ 1-4 tuổi là giai đoạn răng trẻ liên tục phát triển và hoàn thiện về kích thước, độ bóng, độ cứng của răng. Vì vậy, bệnh dưa thừa flourua thường phát triển ở giai đoạn trẻ từ 1-4 tuổi.
Bình thường răng vĩnh viễn của trẻ có mầu trắng ngà, nhưng khi hấp thụ được một lượng flourua hơn mức cần thiết răng trẻ sẽ bị thay đổi màu sắc. Trong trường hợp nhẹ thường hay gặp, thừa flourua làm xuất hiện những đốm li ti màu trắng trên bề mặt của răng. Trong trường hợp nặng hơn, răng trẻ sẽ xuất hiện những vết nâu hoặc đen trên bề mặt.
Các mức độ nặng, nhẹ của bệnh phụ thuộc vào lượng fluor mà răng trẻ hấp thụ trong giai đoạn răng đang phát triển. Trên thị trường có rất nhiều loại kem đánh răng dành cho trẻ em, nhưng mỗi loại kem đánh răng có lượng fluor trong thành phần khác nhau. Điều này gây không ít khó khăn cho cha mẹ trong chọn lựa loại nào thích hợp cho con mình. Nhưng các nhà khoa học khuyến cáo rằng, bệnh dưa thừa fluor ở trẻ sẽ không nguy hiểm bằng bệnh sâu răng. Vì vậy, trẻ em vẫn cần được đánh răng bằng thuốc đánh răng có chứa hàm lượng fluor đủ để bảo vệ răng trẻ khỏi sâu răng.
Hiện tại không có phương pháp chữa trị dứt điểm những tác động xấu do dưa thừa fluor gây ra, mà chỉ có phương pháp thẩm mỹ giúp làm che bớt những đốm trắng, nâu, đen loang lổ trên bề mặt của răng và phương pháp cải tạo sức khỏe răng miệng bằng hấp thụ thực phẩm tốt trong cuộc sống hàng ngày.
Chế độ ăn giúp răng trẻ chắc khỏe
Các vitamin có trong rau, củ, quả và thực phẩm hàng ngày có đóng góp một phần không nhỏ tới sức khỏe răng của trẻ. Một chế độ ăn đầy đủ các khoáng chất thiết yếu, có lợi cho răng sẽ giúp trẻ em có được hàm răng chắc khỏe mỗi ngày.
Vitamin C có nhiều trong các loại thực vật, rau, củ, quả như rau ngót, đu đủ, nhãn, bưởi… Ngoài công dụng tăng cường sức đề kháng cho cơ thể, vitamin C còn giúp chống nhiễm khuẩn chân răng, tăng sức khỏe cho răng.
Vitamin D có nhiều trong gan động vật, trái cây và ánh nắng mặt trời. Ngoài công dụng trị bệnh còi xương, vitamin D còn rất cần thiết cho trẻ em chậm mọc răng.
Vitamin E có nhiều trong các loại dầu thực vật như dầu mè, dầu đậu nành và trong một số loại rau củ như rau dền, củ su hào… Vitamin E cũng đóng góp một phần vào sự duy trì sức khỏe răng.
Phòng bệnh
Ở nơi nhiều fluor thì cần hạn chế sử dụng nguồn nước nhiều fluor, thực hiện biện pháp bảo vệ không khí ở những vùng công nghiệp phát triển. Lượng fluor trong thực phẩm thấp thư kém hơn fluor trong nước nhưng chế độ ăn vẫn cần cân đối về calci - photpho cũng như phối hợp thêm vitamin D
Ở nơi có ít fluor, nên thêm fluor vào nước ăn, sử dụng nhiều thực phẩm có hàm lượng fluor cao, có thể thêm vào nước ăn lên tới 1 - 1,2mg/l. Ngoài fluor, nếu thiếu vitamin A - D và suy dinh dưỡng protein năng lượng có liên quan đến sự giảm sản men răng, sự teo tuyến nước bọt giảm khả năng tiêu hóa tinh bột đường cũng khiến cho răng dễ bị sâu hơn.
Như vậy ngoài việc chú ý đến lượng fluor còn cần quan tâm đến các điều kiện sống vệ sinh, đảm bảo một chế độ ăn hợp lý để cung cấp đầy đủ vitamin và protein.
Theo Chiti